ข้าวจัดเป็นอาหารหลักของคนไทย และยังเป็นอาชีพของเกษตรกรชาวไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ ปัจจุบันประเทศไทยนอกจากจะผลิตข้าวเพื่อการบริโภคในประเทศแล้ว ยังมีการส่งออกข้าวเพื่อไปจำหน่ายยังต่างประเทศกันอีกด้วย และข้าวของประเทศไทยก็เป็นข้าวที่ชื่อเสียงอยู่หลายชนิด โดยเฉพาะข้าวหอมมะลิของประเทศไทยจะเป็นข้าวที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในต่างประเทศ
ดังนั้น การปลูกข้าวเพื่อให้มีคุณภาพดีจึงเป็นเรื่องสำคัญ และเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีก็ส่งผลให้ผลผลิตข้าวของเกษตรกรมีคุณภาพที่ดียิ่งขึ้น และข้าวที่มีคุณภาพดียังมีราคาสูงกันอีกด้วย นอกจากนี้แล้วข้าวที่มีคุณภาพดียังเป็นที่ต้องการของต่างประเทศ จึงมีส่วนช่วยให้เกษตรกรชาวนาไทยมีรายได้เพิ่มมากยิ่งขึ้นจากการจำหน่ายข้าว กรมส่งเสริมการเกษตรได้เล็งเห็นถึงความสำคัญนี้จึงได้ตั้ง “ศูนย์ข้าวชุมชน” ขึ้นเพื่อมีหน้าที่ในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพดีให้แก่เกษตรกร ศูนย์ข้าวชุมชนนอกจากจะมีหน้าที่กระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพดีสู่เกษตรกรแล้ว ยังมีหน้าที่ในการให้คำปรึกษาและแนะนำวิธีต่างๆ ที่ใช้ในการเพาะปลูกและเทคโนโลยีที่ทันสมัยให้แก่เกษตรกรอีกด้วย
สำหรับการคัดเลือกพื้นที่ในการแจกเมล็ดพันธุ์ข้าวนั้น คณะกรรมการจะพิจารณาจากปริมาณพื้นที่ในการเพาะปลูกข้าวในแต่ละท้องที่ โดยทำความเข้าใจกับผู้นำชุมชนก่อนว่า ตามหลักเกณฑ์ของกรมการข้าวที่จะตั้งศูนย์ข้าวชุมชนได้นั้น จะกำหนดไว้ชุมชนนั้นจะต้องมีเกษตรกรทำการปลูกข้าวรวมกันแล้วต้องมีพื้นที่ทั้งหมดไม่น้อยกว่า 8,000 ไร่ และจะต้องมีเกษตรร่วมกันเป็นสมาชิก 200-300 ราย นอกจากนี้จะต้องมีเกษตรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อแจกจ่ายชาวนาในชุมชนต่อไป ที่ประมาณ 200 ไร่ และต้องมีการเพาะปลูกเมล็ดพันธุ์ข้าวให้มีผลผลิตพอเพียงต่อความต้องการของเกษตรกรอีก 7,800 ไร่ ในกลุ่มของสมาชิก
สำหรับโครงการนี้ได้ดำเนินการมาแล้วตั้งแต่ปี 2555 จนถึงปัจจุบัน โดยมีการดำเนินการในพื้นที่ทั้งหมด 60 จังหวัด และมีศูนย์ข้าวชุมชนรวมทั้งหมด 281 ศูนย์ โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อให้ชาวนาได้มีเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพดี และมีการกระจายเมล็ดพันธุ์ให้แก่ชาวนาได้อย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง เพื่อเป็นการช่วยเพิ่มผลผลิตและรายได้ให้แก่ชาวนา นอกจากนี้แล้วทางศูนย์ข้าวชุมชน ยังมีแปลงสาธิตในการปลูกข้าวซึ่งจัดแสดงให้กับประชาชน หรือเกษตรกรทั่วไปที่สนใจสามารถเข้าชมและสอบถามข้อมูลในเรื่องต่างๆ เกี่ยวกับข้าวกันได้อีกด้วย สำหรับเกษตรหรือประชาชนทั่วไปที่สนใจโครงการนี้คุณสามารถสอบถามรายละเอียดและข้อมูลต่างๆ เพิ่มเติมกันได้ที่ “ศูนย์ข้าวชุมชน” ในพื้นที่ภูมิภาคของท่าน หรือสอบถามที่กรมส่งเสริมการเกษตร หมายเลขโทรศัพท์ 02-5790121-27 ในวันและเวลาราชการ